Odra w oczku. Wszystko o Zbiorniku Racibórz Dolny

Gdy inwestycja zostanie zakończona, powódź taka jak w 1997 roku nie będzie już nam zagrażać. Miasta na południu Polski - od Raciborza, przez Opole, po Wrocław - będą bezpieczne.

Pora na wysiedlenie

Polder Buków to pierwszy etap budowy zbiornika Racibórz Dolny. Suchy zbiornik retencyjny, otoczony wałami, obejmujący 830 hektarów, został oddany do użytku we wrześniu 2002 roku. Kosztował 172 mln zł. W razie powodzi zostanie wypełniony 50 mln metrów sześciennych wody. Aby zbudować polder, wysiedlono wieś Kamień - łącznie 52 rodziny. Polder nie ochrania jeszcze Raciborza i okolicznych miejscowości przed dużą powodzią, może jedynie obniżyć falę powodziową. Zabierze 20 procent tej wody, co pozostający wciąż w planach zbiornik Racibórz Dolny.

- Polder zakończył pierwszy etap budowy zbiornika Racibórz Dolny, będącego głównym elementem programu "Odra 2006".
Dopiero jego całkowita realizacja uchroni przed powodzią nadodrzańskie miejscowości. Realizacja wiąże się z likwidacją dwóch miejscowości: Ligoty Tworkowskiej i Nieboczów. W tym roku rozpoczniemy wykupywanie terenów od mieszkańców - mówi dr Lech Poprawski, dyrektor biura "Program dla Odry 2006". - Rząd przeznaczył na to kilkanaście milionów złotych.

Poradzimy sobie

O ile mieszkańcy Ligoty chcą się wynieść, to w Nieboczowach nie chcą o tym nawet słyszeć. Stowarzyszenie Obrony Wsi przedstawiło swoją koncepcję budowy zbiornika. Przewiduje ona otoczenie wsi olbrzymimi wałami. Rząd nie chce przystać na tą propozycję. - Byłby to zbyt kosztowny proces. Poza tym, po co żyć w miejscowości odciętej od świata? - dodaje Poprawski.

Rząd chce przenieść miejscowość w całości, razem z infrastrukturą w inne miejsce. - Ten pomysł sfinansuje Bank Światowy. Mieszkańcy nie będą musieli opuszczać swoich domostw od razu. Ten proces będzie trwał latami - dodaje Poprawski.

Przypomina, że mieszkańcy wsi Pilica niedaleko Kamieńca Ząbkowickiego również protestowali przeciwko wysiedleniom. Ostatecznie przesiedlono wszystkich. Zbudowano dla nich osiedle, przeniesiono cmentarz, a nawet kościół. - Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, budowę zbiornika rozpoczniemy już w 2005 roku - mówi Poprawski.

Raj na lato

Na obszarze polderu występują liczne oczka wodne i zlewiska. Raciborscy samorządowcy mają nadzieję, że w przyszłości na tym terenie powstaną tereny rekreacyjno-sportowe. Planowane jest wybudowanie plaż i toru kajakowego. Pomysły są, ale brakuje pieniędzy. Nie ma ich ani rząd, ani samorządy. Trwa poszukiwanie prywatnych inwestorów.

Ważniejsze elementy polderu:

- zapory ziemne oraz obwałowania na długości 14,5 km;

- przelew powierzchniowy wraz z jazem ruchomym;

- podwyższone istniejące obwałowania Odry o łącznej długości 3,2 km;

- inwestycje towarzyszące: budowa mostu na Odrze w Krzyżanowicach i ponad 4 km dróg powiatowych.

Kiedyś będzie

Zbiornik Racibórz Dolny: będzie zbudowany na obszarze 2600 hektarów. W razie powodzi, będzie mógł przyjąć 170 mln metrów sześciennych wody, czyli prawie trzy razy więcej od polderu. Koszt inwestycji: 600 mln zł. Trzeba wysiedlić dwie wsie: Ligotę Tworkowską i Nieboczowy (ok. 700 rodzin). W przyszłości zostanie częściowo zalany, a zlewiska zostaną udostępnione do celów rekreacyjno-sportowo-turystycznych. W ciągu najbliższych 5 - 6 lat nastąpi budowa suchego zbiornika przeciwpowodziowego.

Już jest

Polder Buków zlokalizowany jest w dolinie Odry na terenie trzech gmin województwa śląskiego: Krzyżanowice, Lubomia i Gorzyce. Jego obszar obejmuje 830 ha, z czego powierzchnia zalewu w okresie napełnienia wynosi 710 ha. W razie niebezpieczeństwa powodziowego będzie mógł przyjąć 50 mln metrów sześciennych wody. Idea jego budowy powstała już na początku lat 80. Przełom w finansowaniu inwestycji i przyspieszenie prac nastąpiło po "powodzi stulecia" z 1997 roku. W grudniu 1997 roku rząd RP zawarł umowę kredytową z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym.